Loodvrij vissen

Loodalternatieven

De laatste jaren zijn er heel wat bruikbare lood alternatieven op de markt gekomen. Helaas is de productie ervan tot nog toe eerder kleinschalig en komt er nog veel handwerk aan te pas. In de meeste geval­len zul je via een webshop en niet in de reguliere hengelsportzaak terecht kunnen voor je aankoop. Tip: om de verzen­dingskosten te drukken zou je eventueel met collega vissers kunnen afspreken om samen te bestellen. Wat de kostprijs betreft zijn de prijzen in regel vergelijk­baar met de prijs van ‘kwaliteitslood’ m.a.w. van de grote merken zoals Korda, Fox ed. Volledig overschakelen naar loodvrij kost, afhankelijk van het gekozen alternatief, ergens rond de 50 à 70 euro ( inclusief loodvrij leaders i.p.v. leadcore). Het saneren van een met lood vervuild gebied kost letterlijk duizenden euro’s dus dan is onze bijdrage eerder bescheiden denk ik. Verder nog meegeven dat alle lood alternatieven er aanzienlijk gro­ter uitzien dan klassiek lood. Dit heeft natuurlijk alles te maken met het verschil in fysieke eigenschappen tussen lood en de lood alternatieven. Eén van de redenen waarom lood wordt gebruikt is omdat het een grote dichtheid heeft en dus weinig volume in verhouding met het gewicht. Verwacht dus niet dat lood alternatieven even klein kunnen gemaakt worden, gelukkig weten karpers of vissen in het algemeen niet wat een werpgewicht is en waartoe het dient. Een groot voordeel van de sommige alternatieven is dat ze veel ‘natuurlijker’ ogen dan gewoon werplood. Zeker als je stenen of de ruwe composiet modellen gebruikt. Die ‘blenden’ vol­ledig met de rest van de bodem. Naast de fysieke eigenschappen is lood een pro­duct dat zeer goedkoop is; in alle andere industrietakken (behalve de hengelsport) wordt het gebannen waardoor er momen­teel een overschot is. Een kilo lood kost momenteel amper meer dan één euro. Als je weet dat een wartelgewicht van 100 gram in de winkel voor twee euro over de toonbank gaat, kun je begrijpen dat de fabrikanten niet enthousiast zijn om hun “kip met de giftige/gouden eieren” zomaar op de slachtbank te leggen. Hier­onder zal ik een zo volledig mogelijke opsomming geven wat er momenteel aan loodvrij materiaal te verkrijgen is en ook waar je daarvoor terecht kunt. Nog even vermelden dat ik geen commerciële banden heb met de fabrikanten van het materiaal en dat de meeste al lang blij zijn dat ze uit de kosten komen i.p.v. grote winsten te maken. Momenteel zijn er een viertal soorten loodvrij materiaal name­lijk: staal, composiet, beton en stenen

Staal:

Voor wie nog wat koudwatervrees heeft om naar loodvrijvissen over te schakelen is dit een absolute aanrader! Het ziet er uit als gewoon werplood, heeft een mat grijze coating en is verkrijgbaar in een drietal modellen in verschillende gewich­ten. Voor de ‘werpkanonnen’ onder ons is het ‘distance SIX’-model zeker een aanra­der want die kan qua werpeigenschappen zeker wedijveren met een klassiek werp­lood. Weet dat dit loodalternatief bij rug­wind verder werpt dan ‘echt’ lood (meer volume dus meer voortstuwende invloed van rugwind). Staal is een mengsel van ijzer en koolstof en volledig afbreekbaar. Aangezien deze loodvervanger er uitziet als gewoon lood loop je niet de kans om door je karper collega’s de stempel ‘Groene jongen’ of zoals in mijn geval ‘(oude) groengrijze zaag’ mee te krijgen 😉 Vervaardigd in Oostenrijk en verkrijgbaar via www.rubig-shop.com

Composiet:

Composiet is een mengsel van ijzer en biologisch afbreekbaar polymeer. Het wordt gemaakt door de Nederlandse firma Modified Materials. Het grote voor­deel van dit materiaal is dat het in alle vormen en maten kan gemaakt worden.

Van strakke werpmodellen tot grillige/ ruwe en dus zeer onopvallende werpge­wichten. In overleg met de makers kan je dus je ‘eigen’ werplood laten maken volgens jouw specifieke wensen. Zelf liet ik een naar mijn mening ideaal top­lood maken en momenteel wordt er nog gewerkt aan een goed ‘all-round’ karper lood. Dus goede werp eigenschappen gecombineerd met goede bodem grip en liefst in een onopvallend jasje.

Je kan kiezen voor handgevormde en dus eerder ruw uitziende modellen die prachtig ‘blenden’ met de bodem waarop ze terecht komen of gaan voor de mal-gevormde versies die er strakker uitzien maar meer opvallen zoals dat ook bij echt lood meestal het geval is. Op vlak van milieu veiligheid en qua viseigen­schappen is dit materiaal naar mijn idee één van de beste loodvervangers die er momenteel op de markt zijn. Verkrijgbaar via www.loodvrijvissen.nl

Van strakke werpmodellen tot grillige/ ruwe en dus zeer onopvallende werpge­wichten. In overleg met de makers kan je dus je ‘eigen’ werplood laten maken volgens jouw specifieke wensen. Zelf liet ik een naar mijn mening ideaal top­lood maken en momenteel wordt er nog gewerkt aan een goed ‘all-round’ karper lood. Dus goede werp eigenschappen gecombineerd met goede bodem grip en liefst in een onopvallend jasje.

Je kan kiezen voor handgevormde en dus eerder ruw uitziende modellen die prachtig ‘blenden’ met de bodem waarop ze terecht komen of gaan voor de mal-gevormde versies die er strakker uitzien maar meer opvallen zoals dat ook bij echt lood meestal het geval is. Op vlak van milieu veiligheid en qua viseigen­schappen is dit materiaal naar mijn idee één van de beste loodvervangers die er momenteel op de markt zijn. Verkrijgbaar via www.loodvrijvissen.nl

Beton:

Loodvervangers van beton zijn gemaakt van een mengsel van ijzerpoeder en of korrels en beton; zogenaamd ‘high density beton’. Er zijn momenteel drie merken namelijk UFO-SINKERS/ECO­SINKERS en betongewichten gemaakt door KARPER XL.

UFO sinkers zijn een paar jaar geleden op de markt gebracht maar ondertussen is de productie ervan stopgezet. Hebben vier kleurvarianten en een gripper en distance model. Er zijn ook betonnen toploodjes beschikbaar in 20 en 40 gram. Zeer goed alternatief maar nog slechts sporadisch verkrijgbaar o.a. op volgende websites: https://1-2-3-plombs.com https://m2baitandtackle.com

ECO-sinkers zijn de opvolger van de ufo-versie, maar ietwat anders gemaakt. Ze zijn alleen in betongrijs te krijgen en hebben in tegenstelling met Ufo’s een eerder water afstotende buitenlaag. Je kan ze kleuren nadat je die laag een beetje hebt weg geschuurd met schuurpapier of schuurlinnen of iets dergelijks. Zelf gebruik ik hiervoor niet-giftige kleurstof­fen die ook in de boilie industrie en het witvissen gebruikt worden (klassieke verf kleurstoffen bevatten giftige stoffen dus die zou ik niet gebruiken in ieder geval!) Nadeel van de grovere opbouw, namelijk ijzer korrels i.p.v. ijzerpoeder is dat het gewicht nogal kan verschillen van wat op het ‘lood’ is aangegeven. Op zich niet zo erg als je weet dat een loodvervanger altijd beter prikt dan een standaard lood met eenzelfde gewicht door de grotere weerstand in het water. Als je de gewich­ten toch wat meer kleur wilt geven, kan je ze in een emmertje (regen)water zetten gedurende een paar weken zodat de ijzer­korrels gaan roesten en het beton ook een donkerder uitzicht heeft. Een paar weken in je tuin leggen en de natuur zijn gang laten gaan is ook een optie natuurlijk. De eco-sinkers zijn o.a. verkrijgbaar bij HOOKED.STORE te Trieststraat 92, 9960 Assenede, geen webshop maar één van de weinige winkels in België die lood­vrij materiaal verkoopt! Ook verkrijgbaar bij o.a. https://www.markerworld.nl/ en meerdere Nederlandse webshops.

Karper XL beton

Op de website https://www.karperxl.nl/ loodalternatieven vind je in de lijst van loodvrij materiaal, ook betonnen wartel-lood. Te oordelen aan de vorm en afwer­king gaat het om een eigen fabricaat. Het ziet er een beetje uit als een steen, maar gemaakt van beton en dito kleur. Het heeft nog een iets groter volume dan de Eco en Ufo versies maar verder perfect bruikbaar als loodalternatief. Hebben zoals de Ufo­sinkers ook een poreus oppervlak en zijn dus makkelijk te kleuren of te dippen in saus naar keuze!

ECONCRETES

Loodvervanger op basis van het natuur­lijk mineraal Magnadense. Gebruikt in zogenaamd High Density beton met een hogere dichtheid dan klassiek beton. Ver­krijgbaar in drie kleuren (groen, bruin en donker grijs) en verschillende gewichten. Een groot voordeel van deze gewichten is dat de kostprijs vergelijkbaar en in de grotere gewichten zelfs goedkoper zijn dan ‘echt’ werplood.

Meer info via www.econcretes.eu momenteel reeds verkrijgbaar bij hengel-sportzaak Robbyfish (www.robbyfish.be) / hengelsport Lisarde te Waregem.

Steen: eigen werk

Wie een beetje handig is en beschikt over de nodige werkruimte kan gemakkelijk een Kei/steen omvormen tot wartellood. De nodige stenen zijn gemakkelijk te vinden in o.a. winkels voor vijvermateri­aal – tuinwinkels- vijver en ‘koi’-winkels. De Wase Vijverwinkel in Sint Niklaas heeft bijvoorbeeld grote manden staan met stenen in allerlei vormen/maten en kleuren. Zelf neem ik een steen/lood van 100 gram mee naar de winkel zodat ik een goed idee heb hoeveel een steen ongeveer weegt. Meestal hebben de don­ker gekleurde versies een hoger soortelijk gewicht dan de marmer achtige versies en zijn dus het meeste geschikt voor de ombouw. De stenen worden samen gewogen en je betaalt per soort/per kilo. Qua prijs is dit natuurlijk de goedkoopste optie als je het nodige materiaal voor de ombouw al in huis hebt natuurlijk. Beno­digdheden zijn een kolom boormachine met traag toerental 300-500 toeren/min en een droog diamantboor (in mijn geval CARAT diameter 6 mm). In vergelijking met een ‘natte’ diamantboor een stuk duurder (+- 30 Euro per stuk) maar gaan veel langer mee en je hoeft de boor niet continu met water te koelen. Belangrijk is dat je een laag toerental gebruikt en de boor langzaam zijn werk laat doen zon­der al te veel druk te zetten zodat de boor niet verbrandt! Van het merk Ashima kan je groot oog wartels per 50 stuks kopen voor een redelijke prijs en je maakt een oogje met groene tuin ijzerdraad om de wartel aan de steen te bevestigen. Als ‘lijm’ gebruik ik twee componenten putty die ik samen met de gevlochten tuindraad en wartel in het boorgat duw en dan aandruk en glad afwerk met een spateltje of platte schroevendraaier. Op de twee componenten putty staat vermeld dat het giftige stoffen bevat, maar dit is vooral van toepassing op de vluchtige stoffen die de uitharding op gang moeten brengen en die zijn verdwenen eens de putty hard en water vast is.

Rock Bottom Fishing Stones Voor de minder handige Harries heeft het merk Rock Bottom Fishing Stones nog een zeer geslaagd stenenalternatief. Ste­nen in diverse gewichtsklassen met een systeem gebaseerd op het COG systeem van Korda, maar dan milieuvriendelijk. Naast werpgewichten zijn er ook stenen toploodjes verkrijgbaar in twee maten. Helaas is de website momenteel niet (meer) bereikbaar, maar via facebook wel te contacteren www.rockbottom­fishingstones.com https://www.facebook.com/people/ RockbottomFishingstones

Pallatrax Stonze stenen te verkrijgen als in line versie of als wartellood. Eén van de

grondleggers van het loodvrijvissen dus alleen al om die reden een vermelding waard. Persoonlijk ben ik er niet zo’n fan van omdat de stenen moeilijk verkrijg­baar zijn en meestal in naar mijn idee te kleine afmetingen. Ook alleen stenen die zeer licht van kleur zijn, maar zeer mooi afgewerkt!

Verkrijgbaar bij: De Goeie Vangst te Den­dermondesteenweg 247, 9070 Destelber­gen https://www.degoeievangst.be/ niet te verkrijgen via de website, maar wel nog een beperkte voorraad in de winkel karper XL: https://www.karperxl.nl/ loodalternatieven

Fishstone.de

Niet hetzelfde als de hierboven aange­haalde fishingstones is dit een Duitse fabrikant die een kant en klaar (en boven­dien volledig milieuvriendelijk) stenen vissysteem heeft bedacht. Onder meer te gebruiken op karper maar ook op meer­val bruikbaar bijvoorbeeld. Het gaat om een ‘rekker’-systeem waarin je stenen van diverse afmetingen kan vaststeken ofwel om als drop off te gebruiken maar evenzeer zonder drop off als vast of als ‘running’-systeem. Afhankelijk van het soort ‘rekker’ die je gebruikt, kies je voor drop off of niet. Er is een volledige set beschikbaar genaamd ZIP KIT

complete set waarin je alle benodigdheden (rub­bers/stenen in drie verschillende groottes / wartel + clip ) terugvindt, maar alles is ook apart en in diverse kleuren/groottes te krijgen. De rubber is geen standaard rubber maar ook volledig biologisch afbreekbaar.

Verkrijgbaar via de Duitse website: https://fishstone.de/

Toekomst:

Er is al een aantal jaar sprake van een Europese regelgeving i.v.m. het gebruik/ productie en de verkoop van visserslood en loodhoudende producten. Maar voorlopig is daar nog steeds niets van in huis gekomen en de vooropgestelde uitlooptermijnen zijn ronduit lachwek­kend (10 jaar en meer). Hengelsportfa­brikanten geven aan te wachten op een wetgevend kader om over te schakelen op goede loodvrije alternatieven. Op zich een begrijpelijk argument, alleen vraag ik mij af waarom we moeten wachten op nieuwe regels als de technologie en kennis al voorhanden is om alvast één of meerdere alternatieven aan te bieden op grote schaal. Niemand twijfelt eraan dat lood een giftig materiaal is. Als je de klant één of meerdere drop-off-systemen aanbied en daar zelfs promotie voor maakt in combinatie met giftig werplood kun je nog moeilijk zeggen dat je begaan bent met de gezondheid van de vis en zijn omgeving. De houding van bepaalde hen­gelsportfabrikanten doet me een beetje denken aan de houding van de tabaksin­dustrie op het moment dat duidelijk werd dat roken zeer slecht is voor de gezond­heid. Kosten nog moeite werden gespaard om de consument ervan te overtuigen dat het allemaal wel meeviel en dat we ons zeker geen zorgen moest maken …. Gelukkig weten we ondertussen beter.

Waarom zouden we op de overheid wachten om ons te verbieden geen giftig materiaal meer in het water achter te laten? Als ik zie wat er in het PFAS dos­sier gebeurt, lijkt het mij beter om dat zeker niet te doen. De fabrikant 3M en de overheidsdiensten waren al geruime tijd op de hoogte van de toxische effec­ten van PFAS, maar gingen er van uit dat het probleem zichzelf wel zou oplossen zolang niemand (gezondheids-)klachten had. Ondertussen is de productie gestopt en duiken er meer en meer gevallen op van ongezonde concentraties van het product. Het loodverhaal is in deze niet anders. Zolang er geen klachten komen en we dus ook geen metingen uitvoeren om na te gaan hoe hoog de loodconcen­traties in een bepaald gebied zijn, is er geen reden om de nodige maatregelen te nemen en doen we gewoon verder zoals we bezig zijn. “We lossen de problemen alleen op als ze zich stellen…” zei een groot Belgisch politicus ooit en jammer genoeg is het in dit geval niet anders. Het is niet omdat er geen dode dieren/ planten te zien zijn dat er niets aan de hand is. Lood is een sluipend vergif dat zich langzaam in alle lagen van het eco­systeem nestelt. Op het moment dat er doden vallen is het bij wijze van spreken al drie uur in plaats van de spreekwoor­delijke vijf voor twaalf. Ook lood met een zogenaamde kwaliteitscoating blijft niet eeuwig intact, wat de fabrikant ook moge beweren. De kunststof die in de coating zit wordt op lange termijn ook afgebroken tot zogenaamde microplas­tics en daar weten we ondertussen ook van dat ze zeer schadelijk zijn voor mens en milieu. De bekende ‘plastic soup’ die zich in de zee vormt zien we ondertus­sen ook in zoet water ontstaan…helaas. Gelukkig zijn er ook (kleinere) fabri­kanten die de eerste voorzichtige stap­jes doen in de productie van loodvrij materiaal. Carp Whisperer , Gardner en onlangs ook de firma Gygnet brengen onder andere een loodvrij toplood op de markt. Voor wat Gardner en Cyg­net betreft alleen jammer dat er op de verpakking niet vermeld staat wat het gebruikte alternatief is. Niet alles wat loodvrij is, is per definitie beter dan lood. Zink is dat bijvoorbeeld niet want zinkoxide bijvoorbeeld is ook giftig. Maar bovenstaande fabrikanten kunnen alvast op mijn morele steun rekenen omdat ze toch hun nek durven uitsteken. Onlangs werd Sportvisserij Vlaande­ren gecontacteerd door Egbert Lobée van de Stichting Gezond Water (SGW) (http://www.stichtinggezondwater.nl/) om ook in België / Vlaanderen wat te doen rond loodvrijvissen. In Vlaande­ren en, bij uitbreiding, België gebeurt er in vergelijking met onze buurlanden namelijk zo goed als niets. De proble­men oplossen als ze zich stellen weet je nog… Is het niet beschamend dat een vereniging uit het buitenland ons moet wijzen op een gekende problematiek en ons voorstelt om daar ook iets aan te proberen doen?

Gelukkig gaan er ook in onze eigen vereniging meer en meer stemmen op om alvast het loodvrijvissen actief te promoten en om ook na te denken over het gebruik van loodvervangers op onze eigen VBK waters. Met de VBK jeugdcel gaan we zo snel mogelijk voor volledig loodvrij en vanaf volgend jaar is het de bedoeling om loodvrijvissen alvast op één VBK water in te voeren. Maar geen paniek… we moeten één en ander eerst ook praktisch en financieel in orde krijgen dus eens het zover is gaan we daar ook uitvoerig over com­municeren. Voor wat de VBK jeugdkampen betreft, hebben we ondertussen goed nieuws ontvangen van ANB (het Agentschap voor Natuur en Bos) dat ze de aankoop van loodvrij materiaal voor de deelnemers financieel gaan onder­steunen. Het ANB ondersteunt ook initiatieven in andere takken van de hengelsport die de overschakeling naar loodvrije alternatieven gemakkelijker moet maken. Dus alhoewel de wetge­vende macht op zich laat wachten wordt er via overheidsinstellingen zoals ANB toch initiatief genomen om ons vissers te overtuigen om de overstap te maken. Ook deze hulp wordt door mij alvast ten zeerste gewaardeerd!

Tot het zover is hoop ik alvast dat er meer collega-vissers de stap naar loodvrij wagen. Voor het vissen op de ‘Engelse manier’ (drop off) in combinatie met echt lood kunnen we gewoon ook monde­ling afspreken om dat niet meer te doen. Hombeek is alvast het eerste water waar dit ook in het reglement is opgenomen en dus ook op papier is afgesproken, waar­voor mijn oprechte dank.

Voor de tien aandachtige lezers die zich door de volledige tekst en uitleg hebben geworsteld: Bedankt voor jullie aandacht en mocht je nog met vragen zitten in dit verband hoor ik die graag live aan het water of via de gekende digitale kanalen (helaas geen Feestboekgebruiker).

Eric De Bruyne a.k.a. de groengrijze man ericdebruyne@telenet.be